وام ودیعه مسکن به عنوان یک ابزار مالی در کشورهای مختلف، با همکاری دولت و سازمان‌های مربوطه، به منظور حمایت از افراد برای خرید یا ساخت مسکن ارائه می‌شود. هدف اصلی این نوع وام‌ها، افزایش توانایی اقتصادی افراد برای دستیابی به مسکن می‌باشد. اغلب وام ودیعه مسکن با نرخ بهره کمتری نسبت به وام‌های معمولی ارائه می‌شود و به عنوان یک راهکار مؤثر در تسهیل دسترسی به مسکن برای جامعه شناخته می‌شود.
در کشور ما نیز شرایطی برای دریافت این وام به منظور کمک به افراد اجاره‌نشین و بهبود وضعیت مسکن کشور در نظر گرفته شده است. این مقاله به بررسی وام ودیعه مسکن در سال ۱۴۰۲، کارکرد آن و آخرین تغییرات آن می‌پردازد.
انواع ضمانت وام ودیعه مسکن
وام ودیعه مسکن به دو روش ضمانت می شود:
در نوع اول، سند خانه‌ای که خریداری کرده‌اید به عنوان رهن به بانک ارائه می‌شود. شما ملزم به پرداخت مبلغ وام خود در زمان مشخصی هستید. در صورتی که نتوانید این قسط را پرداخت کنید، پس از ارسال اخطارها و طی کردن مراحل قانونی توسط بانک، خانه مورد نظر مصادره شده و به نام بانک ثبت می‌شود.
در نوع دوم، شما باید دو ضامن معتبر را به بانک معرفی نمایید. اگر توانایی پرداخت اقساط مقرر شده در زمان معین را نداشته باشید، بانک پس از طی کردن مراحل اداری مرتبط، مبلغ وام را از ضامن کسر خواهد کرد.
لذا، پیشنهاد می‌شود قبل از اقدام به درخواست وام مسکن، به دو موضوع اصلی توجه کنید. اولین مسئله شرایط بازپرداخت وام و اقساط آن است. در صورتی که ممکن است مشکلی در بازپرداخت اقساط به وجود آید، بهتر است پیشاپیش درخواست وام را مورد بررسی قرار دهید؛ زیرا سند خانه به عنوان رهن در گرو بانک قرار می‌گیرد. مسئله دوم مربوط به ضامن است، به عبارت دیگر برخی از وام‌ها به دو ضامن نیاز دارند که باید تمامی شرایط بانکی را داشته و از نظر بانک واجد شرایط باشند.
شرایط ثبت نام وام ودیعه مسکن در سال ۱۴۰۲
هدف اصلی تسهیلات ودیعه مسکن به ارائه پشتیبانی و حمایت از افرادی همچون زنان سرپرست خانوار، حقوق‌بگیران، کارگران و بازنشستگان است. همچنین، خانواده‌های ۵ نفره، خانه‌اولی‌ها و افرادی که امسال ازدواج کرده‌اند، نیز مجاز به درخواست وام ودیعه مسکن می‌باشند.
برای دریافت وام ودیعه مسکن در سال ۱۴۰۲، باید شرایط زیر را داشته باشید:
- متاهل و یا سرپرست خانواده باشید؛ البته، زنان مجردی که بالای ۳۵ سال سن دارند و مردان مجردی که بالای ۴۵ سال سن دارند نیز با شرایط زیر می‌توانند برای دریافت وام اقدام کنند:
- دارای طلاق‌نامه رسمی و فرزند
- نخبگان علمی با معرفی بنیاد ملی نخبگان کشور
- معلولان جسمی و حرکتی با دارا بودن حداقل ۲۰ سال سن
- زن مجرد خودسرپرست بالای ۳۵ سال
- اجاره‌نامه منزل شما باید به صورت رسمی تنظیم شده، در سامانه ایران املاک ثبت شده و کد رهگیری داشته باشد.
- از تاریخ یکم فروردین ماه سال ۸۴ به بعد صاحب ملک نبوده باشید.
- منع قانونی برای دریافت وام نداشته باشید
- تاریخ اجاره‌نامه شما حداقل باید از ابتدای سال ۱۴۰۱ و حداکثر تا پایان مدت زمان ثبت نام وام باشد
در نظر داشته باشید اولویت پرداخت وام مسکن با افرادی است که سال گذشته وامی دریافت نکرده‌اند.
اقساط وام ودیعه مسکن در سال ۱۴۰۲
با توجه به آخرین تغییرات، مبالغ وام ودیعه مسکن به شرح زیر برای مستاجرین در نظر گرفته شده است:
- تهران بزرگ: ۱۰۰ میلیون تومان
- مراکز استان‌ها: ۷۰ میلیون تومان
- شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر: ۴۰ میلیون تومان
برای این وام، کارمزدی به نسبت ۱۸ درصد در نظر گرفته شده است که باید در طول پنج سال بازگردانده شود.
مدارک مورد نیاز برای ثبت نام وام ودیعه مسکن
برای ثبت درخواست در سامانه، لازم است مدارک زیر را آماده کنید:
- مدارک شناسایی (شامل شناسنامه و کارت ملی)
- اجاره‌نامه‌ای که در سامانه ثبت معاملات املاک و مستعلات به ثبت رسیده باشد (قول‌نامه)
پس از بارگذاری مدارک در سامانه، یک شعبه بانک جهت مراجعه حضوری به شما اطلاع داده می‌شود. شما باید ظرف ۱۵ روز به این شعبه مراجعه کرده و مدارک زیر را ارائه دهید:
- اصل شناسنامه
- اصل کارت ملی
- اجاره نامه رسمی که دارای کد رهگیری باشد
- گواهی کسر از حقوق یا مستمری به همراه شماره حسابی که یارانه نقدی به آن واریز می‌شود
در نهایت، معرفی یک ضامن نیز الزامی است. ضامن باید یکی از مدارک زیر را به همراه داشته باشد:
- گواهی کسر از حقوق
- گواهی حقوق مستمری از نهادهای دولتی
در صورت عدم دسترسی به مدارک فوق، می‌توانید چک یا سفته نیز ارائه دهید.
ماده بخشنامه بانک مرکزی جهت وام ودیعه مسکن
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در اوایل تیر ماه سال گذشته، از طریق یک بخشنامه، دستورالعمل اجرایی تسهیلات کمک وام ودیعه مسکن را بر اساس ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن، که تصویب شده بود و در تاریخ ۳۰ شهریور ماه سال ۱۴۰۰ توسط مجلس شورای اسلامی و با تصویبات سوم تا ۳۱ خردادماه ۱۴۰۱ توسط شورای پول و اعتبار، اعلام کرد:
ماده۱: افرادی که قصد درخواست تسهیلات را دارند و مشمول این دستورالعمل هستند، باید توسط وزارت راه و شهرسازی معرفی شوند و بر اساس ضوابط تعیین شده، در چارچوب سهمیه‌های مشخص شده از طریق سامانه طرح‌های حمایتی مسکن به بانک‌های عامل ارجاع داده شوند.
ماده۲: سقف تسهیلات اعطایی و حسب درخواست متقاضی تحت این دستورالعمل در تهران، کلانشهرها و سایر شهرها به ترتیب ۱۰۰ میلیون تومان، ۷۰ میلیون تومان و ۴۰ میلیون تومان می‌باشد.
تبصره: پس از اخذ مدارک و مستندات مورد نیاز و انجام استعلامات توسط بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی، مبالغ مورد نظر برای تسهیلات اعطایی به مشمولان این ماده، ممکن است با توافق متقاضی و بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی کاهش یابد. در این صورت، متقاضی ملزم است در سامانه اقدام به اصلاح سقف تسهیلات درخواستی نماید.
ماده۳: بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی ملزم به اخذ استعلام از سامانه سمات بانک مرکزی درخصوص عدم دریافت تسهیلات مسکن فعلی در بخش‌های ساخت، خرید، جعاله، و ودیعه مسکن برای متقاضی و همسر ایشان قبل از پرداخت تسهیلات می‌باشد. در صورت تأیید مثبت این استعلام، بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی موظف است در سامانه درخواست متقاضی را با ذکر دلیل رد نماید.
ماده۴: تسهیلات ارائه شده تحت این دستورالعمل به صورت عقد مرابحه خرید کالا و خدمات از سوی بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی به مستأجر ارائه می‌شود.
ماده۵: تسهیلات مزبور با رعایت نرخ سود مصوب توسط شورای پول و اعتبار ارائه شده و می‌تواند در طول حداکثر ۵ سال بازپرداخت شود.
ماده۶: مطابق با دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات خرد که توسط مدیریت کل مقررات، مجوزهای بانکی، و مبارزه با پولشویی بانک مرکزی به شماره بخشنامه ۰۱/۲۴۷۹۲ مورخ ۱۴۰۱/۲/۴ ابلاغ شده است، وثایق مربوط به تسهیلات موضوع این دستورالعمل تدوین و اجرایی می‌شوند.
ماده۷: شرایط متقاضیان برای دریافت تسهیلات تحت این دستورالعمل به شرح زیر است:
• متقاضیان باید دارای اجاره‌نامه رسمی یا اجاره‌نامه ثبت شده در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات با کد رهگیری از تاریخ 1/1/1401 به بعد باشند. متقاضیان مکلفند اطلاعات مربوط به سکونت و مالکیت خود را در سامانه ثبت املاک ارائه دهند.
تبصره: بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی ملزم است درخصوص اطلاق اجاره‌نامه، کد رهگیری و نام شهر مرتبط با آن را با اطلاعات مندرج در اجاره‌نامه هماهنگ نماید.
همه افراد متقاضی و همسران آنان موظف به ارائه مدارکی هستند که نشان دهنده عدم مالکیت مسکن یا زمین مسکونی در زمان ثبت‌نام می باشد. در صورتی که در هر زمان مالکیت آنان به ثبت برسد، از درخواست تسهیلات معاف شده و در صورت دریافت آن، ملزم به بازپرداخت تمامی تسهیلات دریافتی و جبران خسارات و جرایم مرتبط خواهند بود.
متقاضیان باید وضعیت تأهل داشته باشند، و اگر متقاضی مجرد باشد، سن زنان باید بیش از ۳۵ سال و سن مردان باید بیش از ۴۵ سال باشد.
افرادی که در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ از تسهیلات کمک ودیعه مسکن مصوبات ستاد ملی کرونا استفاده کرده‌اند، امکان درخواست این تسهیلات در سال ۱۴۰۱ را ندارند.
ماده ۸: اگر متقاضی در حداکثر ۱۵ روز کاری از تاریخ معرفی به شعبه اقدام به تکمیل مدارک و تامین ضمانت‌های لازم ننماید، بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی مکلف است درخواست را در سامانه رد کند.
ماده ۹: اگر بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی بدون داشتن توجیه بانکی در سقف سهمیه اعلامی اقدام به اعطای تسهیلات ننماید، به جریمه مالیاتی مطابق تبصره ۵ ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن می‌شود.
تبصره: بانک‌های عامل، موظف هستند تا زمان تکمیل سهمیه اعلامی از سوی بانک مرکزی در سال ۱۴۰۱ فرآیند پرداخت تسهیلات به متقاضیان را ادامه دهند.
حرف آخر
وام ودیعه مسکن به عنوان یک نوع تسهیلات مسکن، توسط دولت یا سازمان‌های مالی در بعضی از کشورها ارائه می‌شود به منظور حمایت و کمک به افراد جهت خرید یا ساخت مسکن. این نوع وام با هدف کاهش بار مالی بر دوش خریداران مسکن و ارتقاء فرآیند خرید یا ساخت خانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ایران نیز، به منظور بهبود شرایط مسکن، وام ودیعه مسکن با مقادیر متفاوتی برای تهران و سایر شهرهای کشور در نظر گرفته شده است.
