یکی از راه‌های مهم در حمایت از خرید مسکن، دریافت وام مسکن است که جوانان نیز میتوانند از آن بهره‌مند شوند.خرید خانه به عنوان محل زندگی و سرمایه‌گذاری، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از یک جنبه، مسکن به عنوان یک فضای شخصی و ثابت، احساس امنیت و استقرار را ایجاد می‌کند. از جهت دیگر، خرید خانه به عنوان یک سرمایه‌گذاری، امکان تأمین منبع درآمد ثانویه از طریق اجاره و یا افزایش ارزش ملک در طول زمان را به همراه دارد. با توجه به متغیرهای بازار مسکن، این سرمایه‌گذاری می‌تواند به دلیل افزایش قیمت‌ها در آینده، منبعی پایدار و پر بازده باشد. به طور کلی، خرید خانه نه تنها به افراد امکان ارائه یک محیط زندگی دلپذیر را فراهم می‌کند، بلکه به عنوان سرمایه‌گذاری نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
با نگاه به آمار قیمت مسکن در گذشته، متوجه افزایش چشمگیر قیمت‌های ملک می‌شویم. این افزایش قیمت‌ها باعث شده است که جوانان به سختی بتوانند با پس‌انداز حقوق خود خرید مسکن را انجام دهند. به دلیل نیاز به میزان سرمایه بیشتر، اولین گامی که به ذهن آنها می‌رسد، درخواست وام مسکن است.
با توجه به نوسانات ارزی و شرایط متغیر بازار مسکن، اگر قصد خرید خانه دارید، بهتر این است هر زمان که امکان دارد، این اقدام را به سرعت انجام دهید. وام مسکن انواع مختلفی دارد و هرکدام با توجه به وضعیت فعلی به شما کمک می‌کنند تا به راحتی خانه مورد نظر خود را خریداری کنید. در این مقاله، گسترده و جامع به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم.
وام مسکن چیست و سود آن چه میزان است؟
هر کشور با توجه به بودجه و امکانات خود، تسهیلاتی را برای افراد فراهم می‌کند تا به راحتی به اهداف خود دست یابند، و یکی از این تسهیلات مهم و معمولاً برجسته، وام مسکن است. با توجه به اینکه بسیاری از افراد قادر به پرداخت یک مبلغ سنگین به صورت یکجا برای خرید مسکن نیستند، وام مسکن به عنوان یک گزینه برجسته و موثر مطرح می‌شود.
همچنین هر کشور با توجه به زیرساخت‌های اقتصادی و فرهنگی خود، مبلغ معینی را برای وام مسکن تعیین می‌کند. نرخ سود این وام‌ها نیز در کشورهای مختلف متغیر است.
وام مسکن به چند دسته تقسیم می شود؟
وام مسکن به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: وام‌هایی که می‌توان از بازار بورس با خرید اوراق ممتاز دریافت نمود و وام‌هایی که از محل صندوق پس‌انداز مسکن پرداخت می‌گردد. شرایط گرفتن این دو نوع وام‌های مسکن از نظر نحوه پرداخت، مدت زمان انتظار، و نرخ بازپرداخت متفاوت است. هر دو گروه این وام‌ها، با شرایط مختلفی به منظور ارائه به زوج‌ها و افراد (به صورت انفرادی) ارائه می‌شود.
وام‌های اوراق‌دار چیست؟
برای دریافت وام مرتبط با خرید اوراق ممتاز در بازار سرمایه، که به وام اوراق مسکن نیز مشهور است، باید به ازای هر ۵۰۰ هزار تومان، یک برگ اوراق خریداری کنید. با خرید این اوراق، نیازی به انتظار نوبت دریافت وام ندارید.
اقساط وام مسکن را می‌توان به صورت ساده یا پلکانی پرداخت کرد. البته باید توجه داشت که برای دریافت وام از طریق اوراق، محدودیت در تعداد دفعات وجود ندارد.
وام مسکن یکم در سال ۱۴۰۲
وام مسکن یکم، به عنوان یکی از وام‌های محبوب و پرطرفدار در ایران، توسط بانک مسکن با شرایط مختلف در سال‌های گوناگون در اختیار درخواست‌کنندگان قرار گرفته است. مبلغ این وام نیز به تدریج افزایش یافته است، در حالی که برای افرادی که ازدواج کرده‌اند، تسهیلاتی نیز در نظر گرفته شده است.
در سال ۱۴۰۲، مبلغ وام مسکن یکم در شهر تهران به افراد به میزان ۸۰ میلیون تومان می‌باشد. این مبلغ برای مناطق با جمعیت بالای ۲۰۰ هزار نفر تا ۶۰ میلیون و در سایر مناطق تا ۴۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
در شهر تهران، زوج‌ها قادرند تا مبلغ ۱۶۰ میلیون تومان وام دریافت کنند، در حالی که وام مسکن زوجین در مناطق با جمعیت بالای ۲۰۰ هزار نفر تا ۱۲۰ میلیون تومان و در سایر مناطق تا ۸۰ میلیون تومان است. مدت زمان بازپرداخت وام مسکن ۱۴۰۲ به مدت ۱۲ سال می‌باشد.
یک نکته مهم دیگر در خصوص این وام این است که برای دریافت آن، نیاز است که نیمی از مبلغ وام را حداقل به مدت یک سال سپرده‌گذاری کنید.
وام ۲۰ میلیون تومانی از محل صندوق پس‌انداز مسکن چیست؟
یکی از دیگر تسهیلات ارائه شده توسط بانک مسکن برای خرید خانه، وام مسکن از محل صندوق پس‌انداز مسکن می‌باشد. حداکثر مبلغ این تسهیلات تا ۲۰ میلیون تومان است و سن حداکثری ساختمان مورد نظر برای این نوع وام، ۲۵ سال تعیین شده است. حداقل مبلغ سپرده مورد نیاز برای درخواست این وام، ۳ میلیون تومان می‌باشد و برای مدت زمان حداقل یک سال و حداکثر سه سال باید صبر کنید تا این مبلغ را سپرده‌گذاری کنید.
نرخ سود این وام ۱۱ درصد است و مدت زمان بازپرداخت حداکثر ۱۲ سال می‌باشد. همچنین، مشابه سایر وام‌ها، این وام نیز به صورت ساده یا پلکانی، به صورت سالانه و دوره‌ای قابل پرداخت می باشد.
وام مسکن بازنشستگان چیست؟
وام مسکن مخصوص بازنشستگان یکی از وام‌های مسکن است که به منظور حمایت از خرید خانه برای افراد بازنشسته ارائه می‌شود.
بانک مسکن ملزم به اختصاص ۴۰ هزار وام خرید مسکن به بازنشستگان می‌باشد، که سقف این مبلغ در تهران و کلان‌شهرها ۵۰ میلیون تومان و در سایر شهرها و روستاها ۴۰ میلیون تومان تعیین شده است.
برخی از شرایط دریافت این وام عبارتند از اینکه درخواست‌کننده در ۱۰ سال گذشته وام مسکن دریافت نکرده باشد و همچنین درخواست‌کننده و همسرش نباید صاحب ملک باشند.
وام خرید زمان چیست؟
وام خرید زمان وامی است که از محل صندوق پس‌انداز مسکن برای افراد فراهم شده باشد. در این نوع وام، شما پس از گذشت شش ماه از سپرده‌گذاری، از امتیاز حساب صندوق پس‌انداز مسکن خود می‌توانید بهره‌مند شده و میزان وام از ۸ میلیون تا سقف ۱۲ میلیون تومان را دریافت کنید.
برای درخواست این وام، شما باید دو برابر مبلغ وام دریافتی را به مدت شش ماه سپرده‌گذاری نمایید.
شرایط دریافت وام مسکن به صورت خرید زمان شامل سپرده‌گذاری ۲۴ میلیون تومانی به مدت شش ماه است و نرخ سود این وام ۱۱ درصد می‌باشد.
مدت زمان بازپرداخت این وام که از سوی بانک مسکن پرداخت می‌شود، ۱۲ سال است و بدون احتساب بیمه، مبلغ ماهیانه پرداختی ۱۶۵ هزار تومان خواهد بود. سن ساختمان خریداری شده با این وام نباید بیشتر از ۲۵ سال باشد.
وام مسکن روستایی چیست؟
در سال‌های اخیر، بلایای طبیعی همچون زلزله و سیل به ویژه خسارت‌های زیادی را به خانه‌های روستایی وارد آورده و تعداد زیادی از خانه‌های روستایی را ویران کردند. به منظور جبران این خسارات و پیشگیری از وقوع مشکلات مشابه در آینده، دولت سقف وام مسکن روستایی را افزایش داده است.
در حال حاضر، این وام با مبلغ ۳۵۰ میلیون تومان به ازای هر واحد مسکونی در نظر گرفته شده است و نرخ سود آن ۵ درصد محاسبه خواهد شد. این کاهش نرخ سود به منظور تشویق به ساخت خانه‌های ایمن در مناطق روستایی و جلوگیری از وقوع خسارات بیشتر به دلیل بلایای طبیعی انجام شده است.
وام ساخت مسکن چیست؟
وام ساخت مسکن یا وام بدون سپرده ساخت مسکن، از محبوبیت فراوانی در میان سازندگان برخوردار است. تسهیلات بدون سپرده ساخت مسکن با نرخ سودی که توسط شورای پول و اعتبار تصویب شده، با ۱۸ درصد به افراد ارائه می‌شود؛ اما در صورتی که سازندگان و انبوه‌سازان با دارا بودن پروانه صلاحیت حرفه‌ای از تکنولوژی نوین در فرآیند ساخت و ساز بهره‌مند شوند، این تسهیلات با نرخ سود ۱۷ درصد به آنان تخصیص خواهد یافت.
سقف تسهیلات ساخت برای سازندگانی که از فناوری‌های نوین ساخت استفاده می‌کنند، در کلان‌شهرها به مبلغ ۷۵۰ میلیون تومان، در سایر مراکز استان‌ها به مبلغ ۶۵۰ میلیون تومان و در سایر شهرها به مبلغ ۶۰۰ میلیون تومان تعیین شده است.
وام تعمیرات مسکن چیست؟
وام مشترک یا جعاله تعمیر مسکن تنها به مالکان خانه اختصاص دارد. هرکسی که حسابی در صندوق پس‌انداز مسکن داشته باشد یا از طریق خرید اوراق اقدام به دریافت وام کند، می‌تواند از این امکان بهره‌مند شود. برای درخواست این وام، باید پس از افتتاح حساب اوراق ممتاز، اقدام به خرید آنها نمایید. حداکثر مبلغ تسهیلات این وام ۱۶۰ میلیون تومان است و نرخ سود بازپرداخت آن ۱۸ درصد می‌باشد. این نوع وام بدون نیاز به ضامن ارائه می‌شود و خود ملک مورد نظر به عنوان ضمانت به مدت پرداخت اقساط در رهن بانک خواهد بود. هرچند برخی شعبه‌ها برای اطمینان بیشتر ارائه ضامن یا سفته را نیز می‌پذیرند.
تسهیلات جعاله از محل سپرده‌گذاری
- این وام نیز جهت تعمیرات و بازسازی خانه مورد استفاده قرار می‌گیرد و مبلغ آن به ارزش ۵۰ میلیون تومان محاسبه می‌شود. نرخ سود بازپرداخت این وام ۱۱ درصد است. پرداخت این تسهیلات از محل سپرده گذاری انجام می‌شود و برای این منظور، حساب مربوطه پس از افتتاح تهیه می‌شود.
تسهیلات جعاله از محل اوراق و منابع بدون سپرده
- این نوع وام مختص خانه‌های در حال ساخت است و تا حداکثر ۱۰ واحد مسکونی اعمال می‌شود. سقف پرداخت این تسهیلات به مبلغ ۲۵۰ میلیون تومان محدود است و دوره بازپرداخت آن تا ۶۰ ماه تعیین شده است.
ضوابط و شرایط دریافت وام جعاله چیست؟
- برای دریافت وام جعاله، شما یا ضامن‌تان نباید هیچ سابقه چک برگشتی یا بدهی سررسید شده در سیستم بانکی داشته باشید.
- ملکی که برای دریافت تسهیلات جعاله قصد دارید از آن استفاده کنید، نباید تسهیلات جعاله تسویه‌نشده‌ای داشته باشد. به عبارت دیگر، قبل از درخواست تسهیلات جعاله جدید، باید وام جعاله قبلی خود را تسویه کنید.
- پرداخت هزینه‌های کارشناسی ملک نیز از شرایط لازم برای دریافت این وام است.
- در صورت تسویه تسهیلات جعاله قبلی که از بانک مسکن یا سایر بانک‌ها دریافت کرده‌اید، می‌توانید مجدداً درخواست وام جعاله جدید را ارائه دهید.
کدام بانک‌ها تسهیلات وام مسکن را ارائه می‌دهند؟
اولین و مهم‌ترین مؤسسه مالی که در ایران به اعطای وام و تسهیلات مسکن مشغول است، بانک مسکن است. این بانک با ارائه انواع و روش‌های مختلف، به افرادی که قصد خرید خانه را دارند، وام اعطا می‌کند.
با توجه به بانک‌های خصوصی، می‌توان گفت که این بانک‌ها معمولاً سریع‌تر وام را پرداخت می‌کنند، اما از نظر ضمانت‌ها سخت‌گیرانه‌تر عمل می‌کنند. حداکثر سقف تسهیلات این بانک‌ها زیر ۱۰۰ میلیون تومان قرار دارد و تمامی بانک‌های خصوصی این محدودیت را رعایت می‌کنند. به عنوان مثال، بانک سامان به ضامن نیاز ندارد و سند را به عنوان ضامن قرار می‌دهد و وام را در نهایت با سقف ۶۰ میلیون تومان پرداخت می‌کند.
همچنین بانک ملی ایران این تسهیلات را بر اساس مبلغ سپرده‌گذاری و مدت ماندگاری در قالب ۳ طرح مختلف ارائه می‌دهد. با افتتاح حساب سپرده سرمایه‌گذاری خاص گواهی مسکن، مشابه سپرده کوتاه مدت عادی، شما می‌توانید بر اساس شرایط مد نظر خود یکی از طرح‌ها را انتخاب و اقدام به افتتاح حساب نمایید.
باز پرداخت وام خرید مسکن
سیستم بازپرداخت وام خرید مسکن برای مناطق شهری و بافت فرسوده دارای اختلافاتی است. در مناطق شهری، مدت بازپرداخت ۱۲ ساله با نرخ سود ۲۲.۵ درصد می‌باشد، در حالی که در بافت فرسوده، این مدت به صورت ساده ۱۵ ساله یا پله‌ای ۱۲ ساله با نرخ سود ۲۲.۵ درصد تعریف شده است.
ثبت نام وام مسکن چگونه انجام می‌شود؟
فرآیند ثبت نام برای درخواست انواع وام مسکن بسته به نوع بانک و نوع وام مورد نظر شما متغیر است. به طور کلی، این مراحل عبارتند از:
- مراجعه به شعبه بانک: ابتدا باید به شعبه مورد نظر بانک که در زمینه وام مسکن فعالیت دارد، مراجعه کنید.
- دریافت مدارک مورد نیاز: پس از مراجعه به شعبه، به شما لیست مدارک مورد نیاز برای ثبت نام و درخواست وام اعلام می‌شود. این مدارک ممکن است شامل مدارک شناسایی، مدارک مالی، و اطلاعات مربوط به ملک مورد نظر باشد.
- تکمیل فرم‌ها: باید فرم‌های مربوط به درخواست وام و سایر اطلاعات مرتبط را تکمیل کنید. این فرم‌ها ممکن است شامل اطلاعات شخصی، اطلاعات مالی، و اطلاعات ملک مورد نظر باشند.
- ارائه ضامن: در برخی موارد، بانک ممکن است از شما خواسته باشد ضامن برای وام ارائه دهید. ضامن می‌تواند یک فرد یا سازمان باشد که تعهد به پرداخت اقساط را به عهده دار می شود.
- بررسی و پرداخت وام: پس از ارائه مدارک و تکمیل فرم‌ها، بانک مراحل بررسی را آغاز می‌کند. پس از تأیید و تصویب درخواست شما، وام مربوطه به شما پرداخت می‌شود.
مهم است به نکته دیگری هم توجه کنید که در هنگام ثبت نام و درخواست وام، شرایط و ضوابط مختلفی بر اساس بانک و نوع وام وجود دارد. بنابراین، معتبرترین منبع اطلاعات برای ثبت نام، شعبه مربوطه بانک و وب‌سایت آن بانک می‌باشد.
مدارک مورد نیاز برای وام مسکن چیست؟
مدارک مورد نیاز برای دریافت وام مسکن در بین بانک‌ها ممکن است متفاوت باشد؛ اما مشترکاتی نیز با یکدیگر دارند. این مشترکات عبارت‌اند از:
- اصل و تصویر تمام صفحات سند مالکیت ملک:
- سند باید حتما به نام دریافت‌کننده تسهیلات باشد.
- اصل و تصویر پایان‌کار ساختمان:
- ارائه این مدرک به عنوان اثبات وضعیت ساختمان و پایان کار ساخت آن مهم است.
- قبض برق یا مدارک تاییدیه کدپستی:
- بر اساس این مدارک، بانک می‌تواند کدپستی مرتبط با ملک مورد نظر را تایید کند.
- اصل و تصویر کارت ملی و تمام صفحات شناسنامه مالک یا مالکین:
- اطلاعات شناسنامه و کارت ملی مالکان ملک برای ثبت و اثبات هویت لازم است.
- اصل و تصویر کارت ملی و تمام صفحات شناسنامه ضامن یا ضامنین:
- در صورت نیاز به ضامن، اطلاعات هویت آنها نیز مورد نیاز است.
- مدارک شغلی و درآمد دریافت‌کننده‌ی تسهیلات:
- ارائه مدارک شغلی شامل جواز کسب و فیش حقوقی برای اثبات درآمد و شغل درخواست‌کننده
- رسید پرداخت مبلغ ارزیابی ملک:
- رسید مبلغ ارزیابی ملک به عنوان اثباتی از ارزش مالی ملک درخواستی
- تکمیل و امضای فرم درخواست وام:
- تکمیل و امضای فرم مربوط به درخواست وام نیز جزء مدارک لازم می‌باشد
ضمانت انواع وام مسکن
ضمانت وام مسکن به دو روش می باشد:
در نوع اول، سند مربوط به خانه‌ای که قصد خرید آن را دارید، به عنوان رهن به بانک ارائه می‌شود. شما ملزم به پرداخت مبلغ وام در زمان مقرر می‌باشید. در صورت عدم توانایی در پرداخت اقساط وام،پس از ارسال اطلاعیه‌ها و پیگیری‌های قانونی توسط بانک، ممکن است خانه مورد نظر مصادره شده و به نام بانک ثبت گردد.
در نوع دوم، شما موظف به معرفی دو ضامن معتبر به بانک هستید. در صورت عدم توانایی در پرداخت اقساط به موقع، بانک ممکن است بعد از انجام مراحل اداری مناسب، مبلغ وام را از طریق ضامنین کم کند.
قبل از تصمیم‌گیری در مورد درخواست وام مسکن، مهم است به دو موضوع اصلی دقت کنید. اولین موضوع مربوط به شرایط بازپرداخت وام و اقساط آن است. اگر به هر دلیلی فکر می‌کنید ممکن است مشکلاتی در بازپرداخت مبلغ وام پیش آید، قبل از اقدام به درخواست وام، بهتر است این مسأله را دقیقاً مورد بررسی قرار دهید؛ زیرا سند ملک به عنوان رهن در بانک قرار می‌گیرد.
موضوع دوم مربوط به ضامن‌گیری است. برای دریافت برخی از وام‌ها، شما نیازمند داشتن دو ضامن معتبر هستید. این دو ضامن باید تمامی شرایط مورد نظر بانک را داشته و به عبارتی واجد شرایط بانکی باشند.
محاسبه سود بازپرداخت انواع وام مسکن
نرخ سود بازپرداخت وام مسکن بسته به نوع وام درخواستی متغیر است. این سود از ۸ درصد شروع می‌شود و در برخی از وام‌ها به ۱۸ درصد نیز افزایش پیدا می‌کند. عمدتاً وام‌های مرتبط با خرید مسکن دارای نرخ سود کمتری نسبت به وام‌های مرتبط با تعمیرات و جعاله هستند.
